همیشه بهترین، مناسب‌ترین نیست
همیشه بهترین، مناسب‌ترین نیست دلیل حساسیت برخی کودکان به نوع خاصی از شیرخشک؛
باوجوداینکه بهترین تغذیه برای کودکان، شیر مادر است؛ اما گاهی به‌دلیل کافی‌نبودن شیر مادر یا بروز بیماری خاصی مجبور می‌شویم از شیرخشک استفاده کنیم. این موضوع به‌ویژه در ماه‌های اولیه که امکان تغذیه نوزاد با غذای کمکی هم نیست، از اهمیت بیشتری برخوردار است و گاه هم دردسرساز.
دردسرساز؛ ازاین‌جهت که گاهی کودکتان نسبت به مارک یا نوع خاصی از شیرخشک حساسیت نشان می‌دهد و باید به دنبال علت و یک جایگزین مناسب برای آن باشید. بهتر است، قبل از خرید شیرخشک با پزشک کودکتان مشورت کنید؛ چراکه هر کودکی نیازها و مشکلات خاص خودش را دارد که او را از سایرین متمایز می‌کند.
پایه همه شیرخشک‌ها، شیر گاو نیست
برخلاف تصور عامه، پایه تولید همه شیرخشک‌های موجود در بازار، شیر گاو نیست؛ چراکه گاه برخی از کودکان به پروتئین‌های شیر گاو حساسیت دارند.
شیرخشک تولیدشده از شیر گاو: بیشتر انواع شیرخشک‌های موجود در بازار از شیر گاو تهیه شده‌اند. تولیدکنندگان ضمن خشک‌کردن شیر، برخی پروتئین‌های موجود در آن را تغییر داده تا دستگاه گوارش کودکان بتواند آن‌ها را راحت‌تر هضم کند، بنابراین سعی نکنید خودتان در خانه اقدام به تولید شیرخشک کنید که این کار گاهی اوقات خطرآفرین است.
شیرخشک تهیه‌شده از سویا: این نوع شیرخشک پایه گیاهی دارد و برای شیرخوارانی مناسب است که به پروتئین‌های حیوانی مانند شیر گاو یا لاکتوز حساسیت نشان می‌دهند. البته گاهی کودکانی که به شیر گاو حساسیت دارند، به این نوع شیر هم حساسیت نشان می‌دهند.
شیرخشک با پروتئین‌های تجزیه‌شده: این نوع شیرخشک حاوی پروتئین‌های تجزیه‌شده است که بسته به نوع آن ممکن است کل یا بخشی از پروتئین شیر تجزیه‌شده باشد. شیرخوارانی که به انواع پروتئین‌ها، شیر گاو و شیر سویا واکنش نشان می‌دهند، بهتر است از این نوع شیر تغذیه شوند.
شیرخشک خاص: به‌جز شیرخشک‌های نام‌برده شده، شیرخشک‌های مخصوص دیگری هم در بازار وجود دارد که برای نوزادان نارس یا شیرخوارانی که نیازهای تغذیه‌ای ویژه‌ای دارند، تولید می‌شود که بسیار زودهضم است.
سرخود شیرخشک عوض نکنید
دستگاه هاضمه همه کودکان شبیه هم نیست و گاهی ضعف یا نقصی باعث می‌شود که کودک ما نتواند ترکیبات شیر را از هر نوعی که باشد، هضم کند، بنابراین اگر پس از مصرف نوع یا مارک خاصی از شیرخشک، متوجه تغییراتی در کودکتان شدید، حتما بدانید که آن شیرخشک به او نیفتاده و باید عوض شود. نکته مهم در این میان هم این است که نباید سرخود اقدام به جایگزین‌کردن شیرخشک دیگری کرد؛ چراکه این کار ممکن است شرایط را برای کودکتان تکرار یا حتی بدتر کند. بهتر است به پزشک مراجعه و با شرح وقایع از او کمک بخواهید. در ضمن در طول تغذیه کودک با شیرخشک به‌ویژه در روزهای اول باید مراقب بروز نشانه‌های حساسیت‌زا در او بود.
تغییرات پوستی: بسیاری از انواع حساسیت شیرخواران به شیرخشک به‌صورت خارش، اگزما، خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن و کهیر خود را در قسمتی یا تمام پوست نشان می‌دهد.
استفراغ و آب دهان: مراقب استفراغ‌های غیرطبیعی و مکرر، همچنین بیرون ریختن مقدار زیاد بزاق کودک از دهانش باشید، زیرا این دو تغییر می‌تواند از نشانه‌های حساسیت به شیرخشک باشد.
تغییرات صورت یا وزن: گاهی در موارد شدید حساسیت، تورم‌هایی در ناحیه صورت کودک دیده می‌شود که ممکن است، تنفس او را دشوار کند. همچنین وزن گیری غیر طبیعی کودک در زمان تغذیه با شیرخشک مربوط به این موضوع می‌شود.
تنفس و خواب: مشکلات خواب کودک نظیر پریشانی و از خواب پریدن او و همچنین گرفتگی بینی، آسم، عطسه یا تنگی نفس شیرخوار اگر دلیل خاصی نداشته باشد، می‌تواند در اثر حساسیت او به شیرخشک باشد.
ناراحتی در هضم: در بیشتر مواقع پریشانی، گریه‌های شدید، پیچ‌وتاب خوردن، تولید گاز معده و نفخ زیاد، از نوع تغذیه کودک است که می‌تواند نشانه‌ای از حساسیت او به شیرخشک باشد.
مدفوع غیرعادی: اگر مدفوع کودکتان تغییر شکل داده است و بوی متعفنی دارد و خیلی سفت یا خیلی شل است، شیرخشک انتخابی شما ممکن است، برای او حساسیت‌زا باشد. همچنین اگر پوست اطراف ناحیه مقعد او به‌صورت دایره‌ای قرمز شده و با کرم‌های ضدسوختگی پوشک هم بهبود نمی‌یابد، شاید دلیل حساسیت به شیرخشک است.
درگیر تبلیغات نشوید، مهم سلامت است
بیشتر شیرخشک‌ها از نظر ترکیبات، اساسا تفاوت چندانی باهم ندارند ،پس خیلی درگیر تبلیغات تجاری نشوید. مهم این است که زیر نظر سازمان غذا و دارو کنترل و وارد بازار شده باشند و تاریخ‌مصرف آن‌ها هم نگذشته باشد. دقت کنید که شیرخشک تهیه‌شده از شیر گاو، مناسب‌ترین نوع تغذیه برای بیشتر کودکان است، زیرا نزدیک‌ترین ترکیبات را به شیر مادر دارد و فقط درصورتی‌که کودک به لاکتوز یا پروتئین‌های این نوع شیر حساسیت داشته باشد، باید به فکر جایگزین دیگری بود که این کار هم باید زیر نظر پزشک متخصص کودکان صورت بگیرد.
در ضمن مواد فراوان موجود در شیرخشک با دقت زیاد و میزان بسیار دقیقی باهم ترکیب می‌شوند و هیچ‌گاه نباید ویتامین، غلات، اسیدهای چرب، روغن زیتون، شیر گاو، شیر مادر، یا هرگونه ترکیبات دیگری را به شیرخشک اضافه کرد، مگر اینکه پزشک آن را تجویز کرده باشد، درغیر این صورت برای سلامتی کودک خطر دارد.
امیرمقدم / شهرآرا
